Sekretna wojna tom III. Z dziejów kontrwywiadu II RP - red. Zbigniew Nawrocki

Bardzo ciekawa, licząca sobie ponad 650 stron książka, będąca efektem pracy wielu znamienitych ekspertów zajmujących się historią służb specjalnych w Polsce. Zawarte w niej materiały pokonferencyjne miłośnikom czasów Drugiej Rzeczpospolitej przybliżają działania słynnej „Dwójki” czyli Oddziału II i Wydziału III czyli sekcji kontrwywiadowczej.

Ci, którym walka wywiadów w owym czasie kojarzy się ze świetnym, w mojej opinii, serialem „Pogranicze w ogniu” mogą być mocno zaskoczeni przedstawionymi faktami. O ile bohaterskim Poznaniakom, stanowiącym trzon polskich służb z rzadka coś się nie udawało, to większość akcji podjętych przeciwko Abwehrze kończąca się w serialu spektakularnymi sukcesami nie znajduje, niestety, odzwierciedlenia w dokumentach i przedstawionych faktach. To raczej dość długa lista problemów i zadań stawianych przed polskim kontrwywiadem bez zapewnienia mu podstawowego zaplecza i środków finansowych niezbędnych do kosztownych zmagań  nie tylko ze służbami niemieckimi, ale również świetnie opłacanymi agencjami wywiadowczymi ZSRR. Trudno sobie bowiem wyobrazić, że jedna z siedzib kontrwywiadu wojskowego mieściła się w pomieszczeniach przerobionych z... toalet, gdzie jakakolwiek dyskrecja związana z kontaktami z agentami nie istniała. Budżet mizerny, brak etatów, gadulstwo i gigantyczna wręcz w niektórych przypadkach niefrasobliwość osób mających dostęp do tajnych dokumentów czy prac badawczych dosłownie poraża czytelnika.
Świetnie wykorzystywane przez wrogów słabości, takie jak brak granic opartych na naturalnych przeszkodach, olbrzymie rozwarstwienie społeczne, wielonarodowość, atrakcyjny sposób przedstawiania idei komunistycznych były wielkim utrudnieniem pracy kontrwywiadu. Do tego przez długi czas prawo karne było niezmiernie łagodne dla potencjalnych szpiegów. To, że w ogóle udawało się cokolwiek wynikało z tytanicznej pracy i ofiarności oficerów służących w tej formacji. Jak bowiem skomentować fakt, że „Dwójka” nie posiadała... kontrwywiadu wewnętrznego, umożliwiającego zapobieganie przenikaniu obcych agentów do własnego środowiska oraz wykrywanie i przeciwdziałanie werbunkowi własnych pracowników przez wrogie mocarstwa?
Lektura może nie prosta, taka na leniwe niedzielne popołudnie, ale dla pasjonatów historii tego okresu wręcz obowiązkowa w domowej biblioteczce.

 Tytuł: Sekretna wojna tom III. Z dziejów kontrwywiadu II RP
Redakcja:. Zbigniew Nawrocki
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: wrzesień 2018