Pomyśl, zanim pomyślisz - Robert DiYanni

Czy pomoc dydaktyczna dla nauczycieli dla szkół ponadpodstawowych, średnich i pierwszego roku studiów może być interesującą lekturą?
Przed przeczytaniem większość z nas stwierdzi, że raczej nie.
Jednak już po przejrzeniu, nawet pobieżnym pierwszych kilku stron – zmienicie zdanie diametralnie.
Jest to pozycja, w której oprócz najnowszych teorii dotyczących myślenia i postrzegania pojawia się spora ilość ćwiczeń oraz przykładów, dzięki którym możemy poprawić efektywność, celność oraz skuteczność naszych intelektualnych rozważań.
Ukazuje różnice pomiędzy myśleniem krytycznym (które można też nazwać analitycznym) oraz myśleniem kreatywnym - pozwalającym wyjść poza schematy.
Przykład myślenia kreatywnego ? Podam mój ulubiony – myślenie przez inwersję.
Co to daje? Ano ktoś kiedyś, ani chybi człek leniwy, zadał sobie takowe pytanie

”Dlaczego ja muszę chodzić po wodę do rzeki? A czy rzeka nie mógłby przyjść z wodą do mnie?”.

Dzięki tak przedstawionemu problemowi doszliśmy do…  akweduktów i wodociągów :-)
Czyli jednak można :-D
Ważnym elementem jest akceptowanie błędów jako elementów niezbędnych w procesie uczenia się.
Z błędów wynikają dobre rzeczy – przez błąd w jednym z badań laboratoryjnych uzyskano… kevlar.
Autor świetnie obrazuje podejście do procesów myślowych, gdzie błąd jest wkalkulowany w proces poznawczy. Jest to założenie, które w swoich badaniach przyjął Thomas Edison.
Edison twierdził, że nigdy nie popełniał błędów, a po prostu w procesie wymyślania, co powinno zadziałać, cały czas uczył się tego, co nie zadziała :-D
Genialne :-D
A co jeszcze ciekawsze (i nie mam pojęcia jak to puściła polit-poprawna cenzura, bo Autor jest profesorem amerykańskim :D) w książce zawarta jest następujący przykład.
W oparciu o badania naukowców okazało się że na nasze postrzeganie, a co za tym idzie intelektualną analizę zdarzeń ma wpływ płeć, rasa, religia, kultura, a nawet poziom zamożności i wykształcenia. Wszystkie te elementy Autor nazywa „filtrami percepcji”.
Na rycinie pokazana jest scena morska.
Jak postrzegają ją studenci amerykańscy ? – przede wszystkim widzą ryby znajdujące się na pierwszym planie. Azjaci patrząc na tą samą rycinę widzą głównie… środowisko w którym te ryby pływają. Ich zdaniem obraz w mniejszym stopniu przedstawia ryby, niż relacje pomiędzy wszystkimi elementami biosfery morskiej. Ryby są tylko jednym z elementów – ani ważniejszym, ani mniej ważnym od glonów czy kamieni na morskim dnie. Czyli – patrzymy na to samo, a filtry kulturowe pokazują całkowicie inny obraz.
Uważam, że książkę warto przeczytać, przećwiczyć przykłady i zastanowić się głęboko, czy zamiast nakładania na myślenie kolejnych filtrów np. w postaci zwiększenia liczby lekcji wszelakich religii w szkołach nie powinno się ich zastąpić nauką o myśleniu jako procesie, prowadzącym do rozwoju oraz samorozwoju intelektualnego.
Zdecydowanie poprawiłoby to zdolność myślenia analitycznego oraz twórczego wykluczającego pogląd, że „tylko moja interpretacja jest tą  jedyną i prawdziwą" Takie podejście rzadko bowiem prowadzi do właściwych wniosków.

Tytuł: Pomyśl, zanim pomyślisz
Tytuł oryginału: Critical and creative thinking
Autor:  Robert DiYanni
Tłumaczenie: Małgorzata Guzowska
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Data wydania polskiego: sierpień 2016
Liczba stron: 268