Naukowcy spod czerwonej gwiazdy - Andrzej Goworski, Marta Panas-Goworska

Kiedy myślę o radzieckich uczonych zawsze jako pierwsza myśl pojawia się w mojej głowie zasłyszany jeszcze w zeszłym tysiącleciu dowcip, który śmieszy mnie do dziś.

Otóż, do Akademii Nauk ZSRR nadeszło następujące zapytanie:

Czy nauka radziecka zna odpowiedź na pytanie, dlaczego krokodyl mierzony od mordy do ogona ma 4 metry,  a mierzony od ogona do mordy – 5 metrów ?

Po jakimś czasie przychodzi odpowiedź: 

Tak nauka radziecka zna takie przypadki  – od wtorku do czwartku są dwa dni, a od czwartku do wtorku – pięć.

Jak w takim razie wytłumaczyć fenomen, że w jednym z instytutów naukowych (jest to Instytut Fizyki im. Lebiediewa w Moskwie) pracowało w latach 1945-90… siedmiu laureatów Nagrody Nobla?

Nie wiem, czy jest jakikolwiek inny instytut naukowo- badawczy mogący się poszczycić takimi osiągnięciami swoich pracowników.

No więc jak to jest ? Banda zideologizowanych, niekompletnych partyjnych aparatczyków czy uczeni z krwi i kości?

Fenomen uczonych procujących w ZSRR fascynował mnie od dawna, ale nigdy nie znalazłem w sobie wystarczająco dużo samozaparcia, aby go przestudiować.

Książka Marty Panas-Goworskiej i Andrzeja Goworskiego zawiera 13 biogramów ludzi, którzy mieli ogromny wpływ na naukę radziecką.

To z jednej strony Iwan Pietrowicz Pawłow – laureat Nagrody Nobla za badania z zakresu fizjologii układu trawiennego w 1904 roku czy Andriej Tupolew  - jeden z najważniejszych twórców radzieckiego lotnictwa. Z drugiej: „Bosonogi Profesor” Trofim Denisowicz Łysenko – baron Münchhausen radzieckiej biologii i agronomii. Albo  Olga Lepieszynska – twórczyni teorii „materii żywej”, która twierdziła że…:

 ”dziedziczone cechy nie są transferowane w chromosomach…”  [lecz]   ”… przekazywane właściwości organizmu mają bardziej złożony charakter, i zależą od fizykochemicznej i biologicznej struktury wszystkich komórek jako całości od oraz środowiska i warunków socjalnych…”.

Piramidalna bzdura, jak nie przymierzając bomba helowa, wymagała zarówno wtedy jak i teraz możnego protektora. Protektorem Lepieszynskiej bym sam Józef Wassrionowicz Stalin.

Jak żyli radzieccy uczeni i co ich skłaniało do pracy oraz osiągania tak znakomitych rezultatów?

Skąd w ogóle po upadku carskiej Rosji pojawiło się w Związku Radzieckim tak wielu wybitnych uczonych i to z różnych dziedzin nauki?

W jaki sposób Stalin „motywował” do wytężonej pracy radzieckich ludzi nauki?

W tej bardzo interesującej pozycji odnajdzie odpowiedzi na powyższe pytania oraz na kilka innych, które zapewne też sobie zadawaliście w tym kontekście.

Lektura wciągająca, ukazująca ludzkie oblicza takich sław jak wymieniony powyżej profesor Pawłow, który mając już koło 80-tki, ze słowami „won swołocz” zrzucił ze schodów partyjnego kacyka, próbującego oskarżać personel instytutu Pawłowa o działalność antyradziecką :-D

Ps, Zaskoczony jestem, że książka, która ukazała się dwa miesiące temu dotychczas nie doczekała się żadnej recenzji.

Tytuł: Naukowcy spod czerwonej gwiazdy

Autorzy: Andrzej Goworski, Marta Panas-Goworska

Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Data wydania polskiego: sierpień 2016
Liczba stron: 360