Porwanie Edgarda Mortary. Skandal, który pogrążył Państwo Kościelne

Historycy wręcz uwielbiają przypisywanie pojedynczym zdarzeniom mocy niemalże magicznej i od ich zaistnienia datują zmiany epok, upadki państw lub systemów politycznych. Jednak często trudno jest im dojść do porozumienia, który z kluczowych momentów jest najbardziej kluczowy.W historii współczesnej przykładem takowych wydarzeń „obalających komunę” są, w zależności od narodowości lub sympatii oceniającego, - wybory 4 czerwca 1989 roku w Polsce, upadek Muru Berlińskiego albo wcześniejsza „pieriestrojka” ogłoszona przez Michaiła Gorbaczowa.

David I. Kerzer za moment przełomowy, który jego zdaniem doprowadził do upadku Państwa Kościelnego, uznał odebranie żydowskiego chłopca rodzinie Mortary przez urzędników Państwa Kościelnego w 1858 roku. Można z tym dyskutować, bo bez okupacji przez wojska napoleońskie terytoriów podległych Watykanowi pewne idee pewnie by tam przeniknęły, ale z całą pewnością zdecydowanie później i nie dawałyby podstaw organizacyjnych ludziom, mającym serdecznie dość władzy papieskiej. Być może był to moment, podobny do tych z filmów Quentina Tarantino, gdzie stoją naprzeciwko siebie dwie uzbrojone ekipy i pada przypadkowy strzał, który doprowadza do ogólnego Armagedonu. Jednak znacznie ciekawszym wątkiem, oczywiście w mojej prywatnej opinii, jest aspekt korzeni antysemityzmu europejskiego i jego elementy jednoznacznie kojarzone dopiero z czasami niemieckiego nazizmu.

Inkwizycję hiszpańską po raz pierwszy zniósł Józef Bonaparte 4 grudnia 1808 roku. Dopiero w 1908 roku papież Pius X przekształcił Kongregację Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji w Kongregację Świętego Oficjum, tę zaś w roku 1965 Paweł VI przekształcił w Kongregację Nauki Wiary (innymi słowy ta sama firma działa pod zmienionym logo do tej pory). Otóż, nakaz mieszkania w gettach, oznaczanie Żydów dodatkami do ubrań (czerwone szarfy w przypadku Państwa Kościelnego) oraz zmuszanie rabinów do udziału w przemarszach podczas karnawału (mieli zakładać komiczne czarne kostiumy, składające się z krótkich spodni oraz peleryn a rozbawiona gawiedź rzucała w nich odpadkami) nie był jak widać wynalazkiem III Rzeszy. Zakazane były małżeństwa mieszane z chrześcijanami.
Vincenzo Berni Antonj, prawnik, profesor uniwersytetu w Bolonii i najwybitniejszy cywilista tamtego okresu w ramach polemiki z innym prawnikiem napisał takie oto „fundamentalne zasady”:

1) Żydzi w Państwie Kościelnym są ledwie tolerowanymi niewolnikami. 
2) Nie mogą dzielić z chrześcijanami prawa do spadku po chrześcijańskich krewnych 
3) Żydzi postępują zgodnie z nikczemnymi zasadami swej religii, nakazującej im nienawidzić chrześcijan, szkodzić im zdradą i podstępem, torturować ich i dążyć do wzięcia ich w wieczną niewolę. 
4) Obostrzenia stosowane przez chrześcijan są niezbędne, by ustrzec przed straszliwymi zagrożeniami żydowskiej religii” 

I to nie jest tekst rodem ze Średniowiecza – opublikowany został w ...1828 roku, czyli raptem 107 lat przed Ustawami Norymberskimi. W swych „dziełach” Alfred Rosenberg nie musiał wysilać intelektu – wystarczyła lektura dokumentów pochodzących z niedalekiej przeszłości i nieodległego kraju.
Co do losów porwanego chłopca – też nic nadzwyczajnego i nieznanego w historii się nie stało. Turcy z porwanych chrześcijańskich chłopców tworzyli fanatycznie oddane sułtanowi oddziały janczarów - Edgar Mortary został...katolickim księdzem.

Tytuł: Porwanie Edgarda Mortary. Skandal, który pogrążył Państwo Kościelne

Autor: David I. Kerzer

Wydawnictwo: Czarne

Data wydania: kwiecień 2018

Liczba stron: 408